اهداف، تعاریف و کلیات
هدف : هدف از تهیه و تدوین این آیین نامه، استانداردسازی و ساماندهی انواع علایم ایمنی در قالب تابلوهای علایم و اتیکتهای ایمنی در کلیه کارگاهها و محیطهای کاری می باشد، به نحوی که در هر محلی که این علایم نصب میشوند، معانی مشابهی را به اذهان القا نمایند. این آیین نامه نحوه طراحی، کاربرد و استفاده از علایم ایمنی را مشخصمی نماید.
دامنه شمول :دامنه کاربرد آیین نامه علایم ایمنی ، در کارگاههای مشمول قانون کار میباشد که در این مقررات سعی شده کلیه علایم ایمنی عمومی کاربردی در کارگاهها تحت پوشش قرار گیرد تا با بکارگیری آنها بتوان تا حد امکان خطراتی که ممکن است در محیطهای کاری وجود داشته باشد را به کارگران و عموم افرادی که به نحوی در آن محیط حضور می یابند، گوشزد نمود.
تعاریف: مفاهیم و تعاریف برخی از اصطلاحات بکار رفته در متن این آیین نامه به شرح ذیل میباشد:
١– تابلوی علایم ایمنی: سطحی است استاندارد متشکل از کلمات، عبارات و تصاویری برای هشدار و اعلام خطر به کارگران یا سایر افرادی که به نحوی در معرض خطرات بالقوه و بالفعل محیط کار میباشند، یا حاوی توضیحاتی در مورد عواقب و پیامدهای حاصل از آن خطرات و یا بیانگر دستورالعملهای ایمنی به آنان در زمینه چگونگی فرار از موقعیتهای خطرناک بوده که این علایم بصورت دائمی و گاهی بصورت موقت در قسمتهای مختلف کارگاه و در حین پروسه های کاری نصب میشوند.
٢– اتیکت : سطحی است استاندارد عموماً از جنس مقوا، پلاستیک یا ورق نازک فلزی که معمولاً بر روی قطعه ای از تجهیزات یا ماشین آلات چسبانیده، آویزان و یا پرچ می شود و برای مشخص کردن و هشدار خطر موجود یا احتمال وجود شرایط خطرناک بکار میرود.
٣– کلمه اعلان : عبارتی است که برای جلب توجه فوری مخاطبین و کارگران بکار رفته، در قسمت بالایی تابلوی علامت یا اتیکت درج شده و معرف ماهیت اصلی علامت مربوطه، شدت نسبی خطر و سطح آسیب احتمالی میباشد.
۴ – نشان ویژه یا سمبل اعلان ایمنی: یک مثلث متساوی الاضلاع که در بخش میانی آن یک علامت تعجب بکاررفته است.
۵ – کادر اعلان خطر: کادر اصلی تابلو یا اتیکت ایمنی است که در قسمت بالای آن بوده معمولاً متشکل از کلمه اعلان و سمبل اعلان ایمنی میباشد و به نحوی رنگ اصلی تابلو یا اتیکت را نیز دربرمیگیرد.
۶ – کادر پیام نوشتاری: قسمتی از تابلوی علامت یا اتیکت ایمنی که با کلمات یا عباراتی کوتاه، شرایط خطرناک خاصی را گوشزد کرده ، عواقب و پیامدهای حاصل از آنرا بیان نموده یا به مخاطبان دستورالعملی را ارائه می دهد.
٧– کادرتصویری: بخشی از تابلوی علامت یا اتیکت ایمنی که متشکل از توصیف و نمایش تصویری از خطر مربوطه بوده و برای مشخص کردن شرایط خطرناک بکار میرود یا روشهای اجتناب از قرارگیری در معرض خطر را به تصویر می کشد، الزام به انجام عمل یا اقدام خاصی را بیان می کند و یا حاوی یک دستورالعمل ایمنی می باشد.
٨- فاصله مشاهده ایمن : حداکثر فاصلهای که فرد بتواند تابلوی علامت یا اتیکت ایمنی مدنظر را با دقت لازم خوانده و فرصت انجام عکس العمل مناسب و یا پیروی از پیام ایمنی موجود در آن را داشته باشد.
تقسیم بندی تابلوهای علایم ایمنی : تابلوی علایم ایمنی بر اساس نوع پیام و بکارگیری رنگها به گروههای زیر تقسیم بندی 
میشوند :
- علایم خطر
- علایم هشدار دهنده
- علایم احتیاط
- علایم دستورالعملهای ایمنی
- علایم آگاه کننده
- سایر علایم کاربردی ازجمله: علایم خطرات بیولوژیکی، علایم خطرات تشعشعی، علایم نشان دهنده جهت، علایم ایمنی حریق، علایم ترافیکی و راهنمایی و رانندگی و علایم خروج اضطراری.
تقسیم بندی اتیکتهای ایمنی: اتیکتهای ایمنی به پنج گروه اصلی زیر تقسیم بندی میشوند:
- اتیکت های خطر
- اتیکت های احتیاط
- اتیکت های هشدار دهنده
- اتیکت های خطرات بیولوژیکی
- اتیکت های خطرات تشعشعی
