سیستمهای اعلام حریق و اطفای حریق
مقدمه
امروزه از سیستم های اعلام حریق به طور گسترده در ساختمان ها و اماکن مسکونی واداری و صنعتی استفاده می شود، تا در مواقع بروز آتش سوزی به موقع به ساکنین ساختمان اطلاع داده شود. با این کار خسارت های ناشی از حریق به حداقل می رسد و حتی الامکان از تلفات جانی جلوگیری می شود. با توجه به پیشرفت فناوری (تکنولوژی)در سال های اخیر، این سیستم ها از نظر ساخت و عملکرد قطعات، بسیار متحول شده اند. دراین فصل به بررسی سیستم های متعارفی می پردازیم که در اکثر اماکن با توانایی حفاظت قابل قبولی مورداستفاده قرار می گیرند.(پارس اقلیم پاژ پایگاه کارشناسی حریق)
سیستمهای اعلام حریق
از آنجا که دقایق اولیه شروع حریق دارای اهمیت زیاد و حیاتی می‌باشد، از طرفی عوامل ایجاد حریق بسیار متنوع بوده و همچنین در تمامی ساعات شبانه روز امکان بروز آن می‌رود، لذا امروزه سیستمهایی ایجاد گردیده است که می‌تواند در لحظات اولیه حریق آن را شناسایی کرده و مراتب را به یک مرکز کنترل ارسال نموده و از آن طریق بلافاصله ، توسط آژیر ، به ساکنین اعلام کند و یا با وسیله تلفن به مراکز آتش نشانی خبر دهد. بعضی از سیستمها در صورت لزوم (برای مکانهای حساس) می‌توانند بطور اتوماتیک حریق را خاموش کنند. (سیستم اطفای حریق)
انواع سیستم های اعلام حریق
سیستم های اعلام حریق از جنب ههای مختلفی ،که در زیر به آ نها اشاره می شود،تقسیم بندی می شوند:
از نظر حفاظتی سیستم های اعلام حریق به دو دسته تقسیم می شوند:
الف) حفاظت جان اشخاص
ب) حفاظت از اموال
اکثر سیستم ها طوری طراحی می شوند که هر دو هدف را تأمین می کنند. از نظر نحوه اطلاع رسانی این سیستم ها به دو نوع انفرادی و مرکزی تقسیم می شوند:
الف) سیستم اعلام حریق انفرادی :
منظور از سیستم اعلام حریق انفرادی سیستمی است که وقوع آتش را در محل آن حس می کند و در همان محل با لامپ چشمک زن و صدای آژیربه اعلام حریق می پردازد.
ب) سیستم های اعلام حریق مرکزی :
دراین سیستم ها در همان لحظات اولیه حریق، محل آن شناسایی و اطلاعات به تابلوی کنترل مرکزی ارسال می گردد و توسط آژیر، ساکنین از بروزحریق مطلع می شوند. همچنین به وسیله تلفن به مرکز آتش نشانی خبر داده می شود. در این نوع از سیستم های اعلام حریق، قسمت هایی از ساختمان جهت نصب آشکارسازها و شستی ها در نظر گرفته می شود و سیستم اصلی در یک محل مشخص و کاملاً در دسترس نصب می گردد ،به طوری که در صورت وقوع آتش سوزی در محل یکی از آشکارسازها سیستم اعلام حریق به صدا می آید و محل آن را از طریق لامپی که روی دستگاه مرکزی روشن می شود، اعلام می کند(پارس اقلیم پاژ مجری سیستمهای اعلام حریق متعارف).
سیستم های اعلام حریق مرکزی به دو دسته تقسیم می شوند:
سیستم های دستی :
در سیستم های دستی، شستی اعلام حریق تنها وسیله اعلام حریق است. در واقع کار تشخیص حریق در این گونه سیستم ها، فقط به انسان سپرده شده است و در مکان هایی که انسان حضور ندارد، کاربردی نخواهد داشت.
سیستم های اتوماتیک :
این ها، برخلاف سیستم های دستی، وابستگی کمتری به تشخیص انسان دارند. به صدا درآوردن آژیرهای خطر، روشن نمودن تابلوهای خروج اضطراری ، تماس خودکار با آتش نشانی محلی ، فعال سازی سیستم اطفای حریق خودکار ، قفل کردن یا از حالت قفل خارج کردن در های محل های مختلف (مانند درِخروجی های اضطراری) همگی از مواردی است که توسط سیستم های اعلام حریق اتوماتیک انجام می شود.
سیستم های اتوماتیک نیز دارای دو نوع اند:
درسیستم های متعارف 🙁Conventional) متعارف مسیرهای سیم کشی به صورت شعاعی یا خطی(رادیال) است وکلیه تجهیزات( آشکارسازهاو شستی ها) یک منطقه از محل تحت پوشش سیستم اعلام حریق به وسیله دوسیم به هم وصل می شوند و سپس به تابلوی کنترل مرکزی متصل می گردند.در صورت بروز حریق، علاوه بر روشن شدن لامپ های سیستم های اعلام حریق ۴ منطقه آتش سوزی، آژیرهای تابلوی مرکزی نیز به صدا در می آیند. شمای کلی کابل کشی تجهیزات یک نمونه از این سیستم ها را در شکل زیر می بینید(پارس اقلیم پاژ مجری سیستمهای اعلام حریق آدرس پذیر).
سیستم اعلام حریق آدرس پذیر(addressable): نوع جدیدتر سیستم های اعلام حریق است که علاوه برداشتن رفتار هوشمندانه در کشف حریق ، دارای سرعت بالا در اطلاع رسانی پس از کشف حریق است. در این نوع سیستم ها تابلوی کنترل مرکزی از یک یا چند حلقه ۱، جهت کنترل آشکارسازها، شستی ها و زنگها استفاده می کند. به هر قطعه یک شماره خاص (آدرس) اختصاص می یابد و سیستم بدون نیاز به سیم کشی مجزا برای هر قطعه، محل قرارگیری آ نها را به خوبی از روی آدر سها می شناسد. می توان تا ۱۲۸ قطعه را بر روی یک حلقه کنترل کرد. لذا دراین سیستم ها، علاوه براینکه می توان منطقه ای را که در آن حریق اتفاق افتاده است تشخیص داد می توان دقیقاً عنصری که حریق را تشخیص داده است معین کرد و محل دقیق حریق را مشخص نمود همچنین می توان خبر دهنده هایی را که مربوط به آن محل است فعال نمود. سیم کشی بین تجهیزات توسط ۴ سیم ( ۲ سیم برای تغذیه و ۲ سیم برای انتقال اطلاعات) انجام می شود.
اجزای تشکیل دهنده سیستم اعلام حریق
دتکتور
دتکتورها یا کاشفها وسایلی هستند که حریق را حس می‌کنند. دتکتورها انواع و اقسام خاص خود را دارند که عبارتند از:
دتکتور دودی :
وسیله‌ای است که در برابر کوچکترین اثر مقدماتی حریق (دود) حساس بوده و عکس‌العمل نشان می‌دهد. دتکتور دودی به دو نوع است:
دتکتور دودی یونیزاسیون :
دتکتور دودی یونیزاسیون دارای یک محفظه می‌باشد که با هوای بیرون در ارتباط است. فضای داخلی محفظه به وسیله یک منبع رادیواکتیو یونیزه می‌شود (یونیزاسیون مرحله‌ای است که مولکولهای هوا به یونهای مثبت و الکترونهای منفی تبدیل می‌شوند.) حال چنانچه یک ولتاژ بین این محفظه برقرار شود، یونها به طرف صفحه با قطب مخالف حرکت می‌کنند. یونهای مثبت به طرف الکترود منفی و الکترونها به سمت الکترود مثبت حرکت می‌کنند. حرکت این الکترونها و یونها یک جریان الکتریکی را بوجود می‌آورد.(پارس اقلیم پاژ پایگاه کارشناسی حریق)
مقدار جریان الکتریسیته بستگی به شکل محفظه ، منبع رادیواکتیو ، ولتاژ تغذیه ، درجه حرارت و رطوبت هوا دارد. در اثر ورود هوا به این محفظه جریان الکتریسیته کاهش می‌یابد (وجود ذرات دود باعث کاهش میزان جریان الکتریسیته می‌شود.) و باعث عملکرد دتکتور شده و دتکتور فعال می‌شود.
دتکتور دودی نوری :
دتکتور دودی نوری شامل یک منبع نوری و یک عنصر حساس در مقابل نور (فتوسل) می‌باشد. هرگونه دود در فضا موجب کاهش انحراف انرژی نوری بر روی فتوسل شده و دتکتور عمل می‌نماید.
دتکتور حرارتی :
این دتکتور نسبت به افزایش درجه حرارت حساس می‌باشد. هنگامی که بر اثر آتش سوزی ، درجه حرارت محیط تغییرات غیر عادی داشته باشد، این دتکتور فعال می‌شود. دتکتور حرارتی دارای یک محفظه می‌باشد. در داخل محفظه یک بی متال وجود دارد. هوای گرم روی بی متال اثر گذاشته و گرما باعث بسته شدن کنتاکتهای آن شده و دتکتور عمل می‌کند. این دتکتور برای مکانهایی مانند آشپزخانه‌ها ، موتورخانه‌ها و … مناسب است.
دتکتور شعله‌ای :
این دتکتورها امواج نوری غیر قابل روئیت را که به وسیله شعله آتش منتشر می‌شوند، تشخیص می‌دهند و فعال می‌شوند. این دتکتورها دارای زاویه دید مشخصی هستند که هنگام طراحی و کاربرد باید به آن توجه نمود.
شستی‌های اعلام حریق
این شستی‌ها به دو صورت موجودند: یا به صورت شستی معمولی که با فشار به آن کنتاکتها بسته یا باز شده و پیام به مرکز کنترل ارسال می‌شود و یا به صورت شستی‌های شیشه‌دار که شامل یک جعبه کوچک است که درون آن یک میکروسویچ و جلوی آن درپوش شیشه‌ای قرار دارد. با وارد نمودن ضربه‌ای کوچک به شیشه ، شیشه شکسته شده، اهرم میکروسویچ آزاد شده و کنتاکتها عمل می‌نماید و پیام به مرکز کنترل ارسال می‌شود.
مراکز کنترل
در این مراکز که امروزه به صورت الکترونیکی وجود دارند، تمام وظایف توسط میکروپروسسورها انجام می‌شود و سیم کشی کلیه دتکتورها ، شستی‌ها ، لامپهای اعلام خبر ، وسایل صوتی خبر دهنده ، منابع تغذیه و غیره به مرکز کنترل وصل می‌شود. مراکز کنترل دارای مدارهای عیب یاب بوده و هنگام ایجاد عیوبی ناشی از قطع مدارها ، قطع برق شهر ، ضعیف بودن باتریها ، سوختگی فیوزها ، خرابی دتکتورها عمل نموده و سیگنال به مراکز کنترل ارسال شده و منطقه آتش گرفته ، شناسایی می‌شود (پارس اقلیم پاژ پایگاه مهندسی حریق). در بعضی از مراکز کنترل به نام مراکز کنترل آدرس پذیر شماره دتیکوری که فعال شده است، توسط صفحه دیجیتالی نمایش دهنده ، نشان داه می‌شود و بدین ترتیب می‌توان سریعا محل وقوع حریق را شناسایی و اقدامات لازم را برای پیشگیری از توسعه حریق به عمل آورد. بعضی از مراکز کنترل اعلام حریق دارای یک ترمینال تلفن هستند که از طریق کابل کشی به مرکز آتش نشانی ارتباط پیدا می‌کنند و در صورت لزوم وقوع حریق بطور اتوماتیک به مرکز آتش نشانی اطلاع داده می‌شود.
وسایل خبر دهنده
وسایل خبر دهنده در سیستم اعلام حریق مانند آژیرها ، زنگها ، بوقها ، لامپها و … می‌باشند که در صورت بروز حریق و شناسایی آن توسط مرکز کنترل ، فرمان گرفته و ساکنین یا افراد داخل ساختمان را مطلع می‌سازند.
سیستم اعلام و اطفاء حریق اتاق سرور (دیتاسنتر) | سیستم اعلام و اطفا حریق | سیستم اعلام و اطفای حریق | گاز fm200
سیستم اعلام و اطفاء حریق اتاق سرور (دیتاسنتر) اﺗﺎق ﺳﺮور (ﻣﺮﮐﺰ داده یا دیتاسنتر) اﺻﻠﯽﺗﺮﯾﻦ ﺑﺨﺶ ﯾﮏ سازمان در ﻣﺮاﮐﺰ اﻣﺮوزی ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ.
مراکز داده متشکل از اجزای ضروری زیر ساختی هستند که کار پشتیبانی از اینترنت و تجارت الکترونیکی و بخش های ارتباطات الکترونیکی را به عهده دارند و در نتیجه تمامی سرویس های ارایه شده در آن ها باید دقیق، مطابق برنامه و بدون کوچکترین وقفه ای عمل نماید. ( گاز FM200 ، سیستم اعلام و اطفا حریق ، سیستم اعلام و اطفای حریق ، سیستم اعلام و اطفاء حریق اتاق سرور (دیتاسنتر) ) لذا به سیستمی جامع جهت مدیریت و نظارت نیاز می باشد که به صورت سلسله مراتبی طراحی و پیاده سازی گردد تا اعمال نظارت و مدیریت تمامی تجهیزات نصب شده در یک مرکز داده را به عهده گیرد. این تجهیزات شامل سیستم های برودتی و تهویه، برق، شرایط محیطی همچون دما، رطوبت، و سایر تجهیزات می باشد. سالانه میلیاردها ریال هزینه هنگفت برای خرید سرور و دستگاههای تجمیع اطلاعات در دیتاسنترها و مراکز داده صرف شده که حفظ اسناد و مدارک مجازی را پر اهمیت تر کرده است(پارس اقلیم پاژ آکادمی ایمنی و HSE). از اینرو حفاظت و ایمنی در برابر حریق در مراکز داده اهمیت بسزایی دارد . در دیتاسنترها مجموعه کابلها لوازم الکترونیکی تابلوهای برق و سیستم های سرمایشی مختلفی به کار رفته که هر کدام مستعد حریق هستند و در زمان بروز آتش سوزی باید از انها محافظت شوند. اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎی ﺟﻬﺎﻧﯽ TIA 942 ،ISO 27000، NFPA75 و IP از ﺟﻤﻠﻪ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎﯾﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺎ در ﻃﺮاﺣﯽ و ﭘﯿﺎده ﺳﺎزی ﻣﺮاﮐﺰ داده از آﻧﻬﺎ ﺑﻬﺮه ﻣﯽﺑﺮﯾﻢ.
